Stwardnienie zanikowe boczne
(łac. sclerosis lateralis amyotrophica, SLA) jest schorzeniem neurologicznym, dotykającym głównie osoby po 50. roku życia, częściej kobiety niż mężczyzn. Przy SLA mięśnie ulegają poważnemu osłabieniu – aż po ich zanik – z powodu uszkodzenia komórek nerwowych. Szybko postępujące uszkodzenia układu nerwowego prowadzą do utraty sprawności motorycznej pacjenta.
Wyróżnia się trzy postacie choroby:
- klasyczną (Charcota) – występującą najczęściej, w ok. 90% przypadków,
- rodzinną,
- nietypową.
Początkiem objawów bywa osłabienie i zanik niewielkich mięśni jednej dłoni, później obręczy barkowych. Następnie choroba atakuje drugą rękę, potem nogi. Obserwuje się także objawy neurologiczne tzw. opuszkowe i rzekomoopuszkowe w postaci pewnego rodzaju zaburzeń mowy (dysartria) i zaburzeń przełykania (dysfagia). Inne zauważalne symptomy to m.in. spastyczność (wzmożone napięcie mięśniowe) czy fascykulacje (szybkie skurcze grup włókienek mięśni) w kończynach, języku oraz tułowiu.
SLA jest chorobą nieuleczalną, jednak jakość życia chorego można poprawiać dzięki rehabilitacji ruchowej połączonej z terapią logopedyczną. Celem rehabilitacji jest poszerzanie zakresu ruchów i wzmocnienie mięśni pacjenta, a przez to wydłużenie okresu, w którym może on samodzielnie wykonywać codzienne czynności. Fizjoterapię osób z SLA utrudnia ich przewlekłe zmęczenie; rehabilitacja musi też być dostosowana do możliwości motorycznych pacjenta.